Dây chằng đầu gối là một yếu tố cực kỳ quan trọng giúp ổn định khớp gối trong quá trình vận động. Đối với những người thường xuyên chơi các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ, chạy bộ, v.v., chấn thương dây chằng đầu gối thực sự là nỗi ám ảnh, vì nó không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng đến khả năng vận động lâu dài nếu không được điều trị đúng cách.
Dây chằng đầu gối là gì?
Khớp gối của chúng ta có 4 dây chằng chính :
- Dây chằng chéo trước (ACL)
- Dây chằng chéo sau (PCL)
- Dây chằng bên trong (MCL)
- Dây chằng bên ngoài (LCL)
Trong số đó, dây chằng chéo trước là dây chằng dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là trong các môn thể thao đòi hỏi phải rẽ và thay đổi hướng đột ngột, chẳng hạn như bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, v.v.
Nguyên nhân gây ra chấn thương dây chằng đầu gối
Chấn thương có thể xảy ra khi:
- Xoay đầu gối quá mức khi chạy hoặc quay người
- Tiếp đất không đúng cách sau khi nhảy
- Tác động trực tiếp vào đầu gối (đặc biệt là bên ngoài)
- Tăng tốc hoặc dừng đột ngột
Những tình huống này dẫn đến tình trạng căng quá mức, rách hoặc đứt hoàn toàn dây chằng.
Triệu chứng chấn thương dây chằng đầu gối
Khi bị chấn thương dây chằng đầu gối, bạn có thể gặp các triệu chứng sau:
- Cảm giác “rắc” hoặc “lách tách” tại thời điểm bị thương
- Sưng đầu gối nhanh chóng , khó duỗi hoặc gập đầu gối
- Cảm giác lỏng lẻo và yếu ở đầu gối khi đi bộ
- Đau khi xoay, nâng hoặc đặt trọng lượng lên chân bị thương
- Trong trường hợp đứt hoàn toàn dây chằng: mất khả năng vận động linh hoạt
Những người quan tâm keonhacai5 chia sẻ: Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, đừng bỏ qua! Hãy đến trung tâm y tế để chụp MRI (chụp cộng hưởng từ) : đây là phương pháp chính xác nhất để xác định mức độ tổn thương dây chằng.
Mức độ thương tích
Chấn thương dây chằng được chia thành 3 mức độ:
- Độ 1 (nhẹ): Dây chằng bị giãn nhẹ nhưng không bị rách. Đầu gối vẫn ổn định.
- Độ 2 (trung bình): Dây chằng bị rách một phần, đầu gối lỏng lẻo hơn.
- Độ 3 (nặng): Dây chằng bị rách hoàn toàn , đầu gối không ổn định và dễ trật khớp.
Điều trị chấn thương Dây chằng đầu gối
Các trường hợp nhẹ và trung bình (mức độ 1 và 2):
- Nghỉ ngơi, hạn chế tập luyện cường độ cao
- Áp dụng RICE: Chườm lạnh – Nén – Nâng cao – Nghỉ ngơi
- Sử dụng nẹp đầu gối
- Dùng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm theo chỉ định.
- Bài tập phục hồi chức năng : tăng cường sức mạnh cho cơ đùi và cơ gân kheo để hỗ trợ khớp gối
Sau khoảng 4 đến 8 tuần, bạn có thể tiếp tục tập thể dục nếu đầu gối của bạn ổn định và không còn đau.
Các trường hợp nghiêm trọng (đứt dây chằng):
- Lựa chọn phổ biến nhất là phẫu thuật tái tạo dây chằng (thường là dây chằng chéo trước).
- Sau khi phẫu thuật, bạn phải:
- Nghỉ ngơi hoàn toàn trong 1 đến 2 tuần đầu tiên
- Vật lý trị liệu kéo dài từ 4 đến 6 tháng
- Tập trung vào các bài tập sức mạnh, thăng bằng và linh hoạt
Những người theo dõi soi kèo chia sẻ: Thời gian phục hồi hoàn toàn sau phẫu thuật có thể mất từ 6 đến 12 tháng , tùy thuộc vào từng cá nhân và trình độ tập luyện.
Hỗ trợ dinh dưỡng để phục hồi
Dinh dưỡng tốt giúp đẩy nhanh quá trình chữa lành mô và dây chằng:
- Protein: Giúp xây dựng cơ bắp – có trong thịt nạc, cá, trứng, sữa và đậu phụ
- Vitamin C: Thúc đẩy tổng hợp collagen – có trong cam, ổi, chanh, dứa
- Collagen: Hỗ trợ cấu trúc mô liên kết – có thể bổ sung bằng đường uống
- Canxi và vitamin D: Giúp xương chắc khỏe – có trong sữa, trứng, cá nhỏ
Uống đủ nước, ngủ đủ giấc và không sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích trong quá trình hồi phục .
Những sai lầm thường gặp khi chấn thương dây chằng
- Tôi vẫn cố gắng tập thể dục mặc dù đầu gối của tôi chưa lành.
- Chườm nóng hoặc băng bó ngay sau khi bị thương
- Không đến bệnh viện để điều tra mức độ thiệt hại
- Thời gian phục hồi không đủ → dễ tái phát và thoái hóa khớp gối
- Không vật lý trị liệu → giảm khả năng vận động lâu dài
Phòng ngừa chấn thương Dây chằng đầu gối
Phòng ngừa chấn thương dây chằng đầu gối là yếu tố quan trọng, đặc biệt với vận động viên:
- Khởi động kỹ: Thực hiện các bài tập khởi động như chạy bộ nhẹ, căng cơ đùi trước, đùi sau và bắp chân trước khi thi đấu.
- Tăng cường cơ bắp: Các bài tập như squat, lunge hoặc plank giúp tăng sức mạnh cơ quanh đầu gối, giảm áp lực lên dây chằng.
- Tập luyện kỹ thuật đúng: Học cách tiếp đất đúng tư thế khi nhảy, tránh xoay đầu gối đột ngột khi thay đổi hướng.
- Sử dụng giày phù hợp: Chọn giày thể thao có độ bám tốt và hỗ trợ cổ chân, đặc biệt trong các môn như bóng đá hoặc bóng rổ.
- Đeo nẹp bảo vệ: Vận động viên có tiền sử chấn thương nên sử dụng nẹp đầu gối trong các trận đấu để tăng độ ổn định.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Trọng lượng cơ thể quá lớn gây áp lực lên đầu gối, tăng nguy cơ chấn thương.
- Lịch thi đấu hợp lý: Tránh thi đấu hoặc luyện tập quá sức, đảm bảo thời gian nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi.
Tác động của chấn thương dây chằng đầu gối
- Thể thao chuyên nghiệp: Chấn thương dây chằng có thể làm gián đoạn sự nghiệp, như trường hợp của Văn Hậu, người phải nghỉ thi đấu gần 2 năm (2020-2022).
- Tâm lý: Vận động viên có thể mất tự tin hoặc lo lắng về việc tái chấn thương sau khi hồi phục.
- Kinh tế: Chi phí phẫu thuật và phục hồi (khoảng 100-200 triệu VNĐ tại Việt Nam) là gánh nặng cho các cầu thủ không có tài trợ.
Chấn thương dây chằng đầu gối là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được điều trị nhanh chóng và đúng cách. Đừng xem nhẹ cơn đau đầu gối: hãy lắng nghe cơ thể và thực hiện các bước cần thiết để bảo vệ đầu gối trước khi quá muộn.
